Szkoła
Uczniowie
Dokumenty
Przetargi
Dla Kandydatów
Kwalifikacyjne kursy
Oddział Partyzancki AK "Jędrusie"
Po klęsce wrześniowej w październiku 1939 r. młody prawnik z Tarnobrzega - Władysław Jasiński przystąpił do utworzenia tajnej organizacji stawiającej sobie za cel walkę z okupantem. Trzon tej organizacji stanowiły osoby wywodzące się ze Związku Młodej Polski (ZMP), młodzież gimnazjalna i harcerska. Jasiński określał swą organizację jako Polską Organizację Powstańczą (POP). Gromadzono broń i wyposażenie wojskowe, prowadzono szkolenia, rozpoczynano wydawanie biuletynu, wiadomości radiowych, który wkrótce stał się cotygodniową tajną gazetą wydawaną do marca 1940 r.
W kwietniu 1940 r. tajna organizacja Władysława Jasińskiego przyjęła nazwę " Odwet" pochodzącą od tytułu wydawanego przez siebie konspiracyjnego pisma. Większość członków organizacji stanowili ludzie młodzi, którzy w 1939r. nie mieli jeszcze 20 lat. Dobrowolnie zdecydowali się poświecić dla Ojczyzny największą ofiarę jaką jest ofiara własnego życia. Wszystkie siły i czas poświęcano na przygotowanie się do zwycięskiej rozprawy z hitlerowskim najeźdźcą . Obok "funkcji prasowych" organizacja "Odwet" prowadziła "funkcję pomocy". Objęła opieką społeczną aresztowanych i ich rodziny, ukrywających się konspiratorów, wdowy po żołnierzach września oraz wysiedlonych. Od wiosny 1941 r. "Odwet" rozwinął "akcję pączkową", zorganizowano kilka konspiracyjnych punktów wysyłki paczek żywnościowych do obozów jeńców polskich w Niemczech. Sieć tych punktów utrzymywała kontakty z Radą Główną Opiekuńczą (RGO). Skąd otrzymywano adresy jeńców w obozach. Istniały również punkty rozdzielcze dla osób wymagających opieki a zamieszkałych na terenie działalności "Odwetu". Paczki przygotowywały kobiety z działającego na tym samym terenie Ludowego Związku Kobiet (LZK).
Konspiracyjna organizacja wojskowa zrzeszała młodzież skupioną wokół tajnej gazetki. W kwietniu 1940 r. wydawane przez organizację pismo otrzymało tytuł "Odwet". Zwiększył się jego nakład i od maja 1940 r. wynosił 1500 egzemplarzy i 10-12 stron formatu A4. Czytywanie podziemnej prasy odbywało się systemem łańcuchowym. "Odwet" uchronił Polaków przed beznadzieją i załamaniem psychicznym i pozwalał żyć nadzieją na pokonanie okupantów. Przynosił, najświeższe wiadomości ze wszystkich frontów II wojny światowej, informował o wydarzeniach politycznych i życiu w okupowanej Polsce, przekazywał materiały szkoleniowe, pouczał jak zachowywać się w konkretnych sytuacjach narzuconych przez okupanta, potępiał Polaków współpracujących z Niemcami, naświetlał stronę niemiecko - sowiecką, apelował o patriotyczne i religijne wychowanie dzieci.
Powielanie gazety początkowo odbywało się u rodziców Jasińskiego w Tarnobrzegu przy ulicy Nadole. Jasiński do kolportażu wykorzystał nawet niewielka firmę "Karpatia" - wytwórnia i Eksport Kos w Krakowie. Powielali niektórzy kurierzy i kolporterzy "Odwetu" wyposażeni byli w pełnomocnictwa niemieckiej firmy upoważniające do rozprowadzania kos po wioskach. Odwet kolportowany był na terenie niemal całej Polski centralnej i południowej. Częściowo kolportaż przejęła siatka konspiracyjna Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Na początku 1941 r. Jasiński nawiązał współpracę w Biurem Informacji i Propagandy (BIP) okręgu ZWZ w Krakowie. Pismo było ciągle niezależne co było powodem olbrzymich trudności finansowych w jego wydawaniu. Utrzymywało się z dowolnych wpłat konspirantów oraz czytelników.
Skład pierwszej redakcji "Odwetu" w Tarnobrzegu:
- Stanisław Jasiński,
- Tadeusz Dąbrowski,
- Eugeniusz Dąbrowski,
- Stanisław Maruszak,
- Józef Biernat,
- Henryk Putkiewicz,
- Czesław Molenda.
Jasiński zapoczątkował akcję pomocową w 1940 r. Z biegiem czasu została ona ujęta w odrębny system organizacyjny nadzorowany ściśle przez Jasińskiego, a potem przez Józefa Wiącka.
Organizacja wysyłek spoczywała na rękach Cecylii Heleniak-Gutry ps. "Wanda" oraz Janiny Szelestkówny-Stanik, która zajmowała się głównie wysyłką paczek do obozów koncentracyjnych i jenieckich. Powstało pięć punktów formowania i bezpośredniej wysyłki paczek:
1) Staszów - Janina Nowakowska i M.Mrówczanka,
2) Ossala -Janina Bień z Kaczmarskich,
3) Ossala II Regina Maria Bień,
4) Połaniec -Janina Szelest,
5) Konary Las - Cecylia Heleniakówna.
"Odwet" włączał się w swoją działalność pomocową do ogólnokrajowej akcji charytatywnej zorganizowanej przez RGO, PCK Caritas. Według Cecylii Heleniakówny Gutry wysłano w postaci paczek około 6 ton żywności. Akcja pomocowa trwała do lutego 1944r.
Do wiosny 1940 organizacja konspiracyjna nazywana była "Odwetem", następnie "Jędrusiami" (od pseudonimu Jasińskiego). W 1940 jej wpływy obejmowały powiaty: tarnobrzeski, opatowski, sandomierski i mielecki.
Akcje zbrojne rozpoczęła w 1941 od konfiskat w majątkach znajdujących się pod zarządem niemieckim. Pierwsza z większych akcji Jędrusiów przeprowadzona została 12 marca 1943 (dowódcą Jędrusiów był wówczas J. Wiącek-Sowa, który objął tę funkcję po śmierci Jasińskiego 9 stycznia 1943). Przy współudziale miejscowej placówki Armii Krajowej Jędrusie rozbili wówczas więzienie w Opatowie i uwolnili ponad 50 osób. 29 marca 1943 w podobnej akcji w Mielcu wraz z patrolem bojowym AK uwolnili 180 więźniów. W listopadzie 1943 Jędrusie jako zwarta jednostka organizacyjna podporządkowani zostali dowództwu AK, ale do końca zachowali nazwę i pełną odrębność.
